ویزا چیست و چه تفاوتی با پاسپورت دارد؟
از زمانی که انسان‌ها بر روی زمین پراکنده شدند تا کنون، شکل سفر به مکان‌های مختلف تغییر کرده است. مرزها به وجود آمده‌اند و قوانین متفاوتی برای ورود و خروج هر مرز وضع شده است. جواب این سوال که ویزا چیست در ریشه به همین ماجرا برمی‌گردد. هر یک از 195 کشور این کره خاکی مرزهای زمینی، آبی و هوایی خود را دارند و طبق قوانین آن‌ها باید وارد مرزهایشان شد. ورود و خروج به مرزها دلایل مختلفی برای هر فرد دارد به همین دلیل ویزای مناسب خود را می‌خواهد.
ویزا چیست؟
برای اینکه متوجه شویم ویزا چیست می‌توانیم به این تعریف کوتاه و خلاصه ارجاع دهیم که ویزا مجوز ورود به هر کشور دیگر با توجه به قوانین آن کشور است که به صورت برگه ضمیمه به گذرنامه اضافه و یا به صورت الکترونیکی بر روی گذرنامه صادر می‌شود. از آنجایی که ویزا انواع مختلفی دارد، نوع ورود شما به آن کشور را تحت تأثیر قرار خواهد داد. مانند ویزای یکبار ورود یا چند بار ورود و یا ویزای حضور به صورت همزمان در چند کشور.
دلیل وجود ویزا بعد از پیشرفت بشر، دلایل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است که نمی‌توان در روزگار حال از حقیقت آن چشم پوشید و فقط به مسئله آزادی انسان در کره خاکی بسنده کرد. چرا که بعد از شکل‌گیری تمدن مسئله شکل زندگی افراد از لحاظ مسایل بومی، عقیدتی و سیاسی به وجود آمد. کشورها دارای مبادلات اقتصادی و فرهنگی شدند و روابط سیاسیشان با یکدیگر متفاوت گشت.
فاکتورهای بسیاری وارد مقوله شهروندی و زندگی اجتماعی افراد شد که قانون‌گذاران را در طول زمان به سمت مراقبت از مرزها برای ورود و خروج افراد پیش برد. این مسئله می‌تواند به نظر ما زیبا و برابر نباشد اما اجتناب‌ناپذیر است. ممکن است بسیاری از ما به مرز میان انسان‌ها اعتقاد نداشته باشیم اما شیوه دنیای امروز برای مدیریت بسیاری از مسائل اینگونه ممکن شده است.
بیشتر بخوانید: انواع ویزا کدام است؛ صفر تا صد دریافت ویزا
اولین اقدام برای اخذ ویزا چیست؟
برای ورود به کشوری دیگر نیاز به اجازه رسمی و قانونی آن کشور وجود دارد. ویزا نام این مجوز قانونی است. هنگامی که قصد سفر به یک کشور دیگر را دارید باید به سفارت آن کشور در کشور خودتان مراجعه کنید و با گرفتن وقت سفارت مراحل قانونی برای ارائه مدارک مورد نیازتان را بگذرانید.
نام دیگر ویزا در ایران روادید است. اصطلاح روادید نامی است که در زمان اقدام برای سفر خارجه به گوشتان خواهد خورد. مراحل اخذ ویزا پس از تعیین وقت سفارت، به نوع ویزا و کشور مورد نظر وابسته است. ممکن است گذراندن این مراحل سخت و طولانی باشد و مدارک و مستندات زیادی نیاز داشته باشد.
گرفتن وقت سفارت برای هر کشور متفاوت است و مراحل خود را دارد که می‌توان به سایت هر سفارت نگاهی انداخت تا چگونگی اقدام برای اخذ ویزا را بررسی کرد. سفارت هر کشور نسبت به درخواست شما برای ویزای مربوطه لیست مدارکی به شما ارائه می‌دهد که در زمان وقت سفارت باید با خود به همراه داشته باشید تا مراحل قانونی اخذ ویزا را طی کنید.
بعد از دریافت ویزا باز هم بسته به نوع ویزا می‌توانید از کشور خارج شده و وارد کشور مورد نظر شود. داشتن ویزا برای کشور صادر شده به منزله سفر در شهرها و نقاط مختلف آن کشور است در صورتی که قانون خاصی در آن کشور به صورت استثنا وجود نداشته باشد.
چه مدارک برای اخذ ویزا لازم است؟
پس از تعیین وقت سفارت و پیش از مراجعه به آن می‌بایست که مدارکی را جهت ارائه به سفارت آماده کرد. در سایت هر سفارت مدارک مورد نیاز برای ویزا درج شده است و با مراجعه به خود سفارت نیز می‌توان لیست مورد نیاز را تهیه کرد. اما به طور کلی مدارک اولیه مورد نیاز از این قرار است:
- فرم درخواست
- عکس
- پاسپورت
- دعوتنامه
- مدارک تمکن مالی
- بیمه مسافرت
چند نوع ویزا وجود دارد؟
اگر جواب سؤال شما در مورد اینکه ویزا چیست را داده‌ایم وارد مرحله بعدی شویم! پیشتر اشاره شد که ویزا انواع مختلفی دارد. انواع ویزا می‌توانند از دسته این دو مورد ویزا باشند:
- ویزای بلندمدت
- ویزای کوتاه‌مدت
بسته به نوع نیاز هر فرد یا افراد یکی از انواع ویزا پس از ارائه مدارک و مستندات و مورد قبول واقع شدن آن‌ها صادر می‌شود. برای اقدام به سفر خارجه و یا مهاجرت نیاز است که درخواست نوع ویزا با شرایط شما همخوانی داشته باشد. از همین انواع ویزا را برای شما برمی‌شماریم.
● ویزای ترانزیت
یکی از انواع ویزای کوتاه‌مدت ویزای ترانزیت است. این ویزا حداکثر 24 ساعته صادر می‌شود و به منزله ورود و ماندن در یک کشور نیست. بلکه به معنای گذر از آن کشور است. به این معنا که شما قصد سفر به یک کشوری را دارید و با یکی از راه‌های زمینی، آبی و یا هوایی راهی آن کشور می‌شود. جدا از داشتن ویزای مقصد، نیاز به میزای کوتاه‌مدت برای کشوری را دارید که در مسیر شما قرار دارد و قرار است از آن گذر کنید.
● ویزای توریستی
اگر می‌خواهید برای گشت و گذار به کشور دیگری بروید و یا قرار است در یک رویداد تجاری یا آموزشی شرکت کنید و یا اقوامی در کشوری دارید که برای شما دعوتنامه فرستاده‌اند و می‌خواهید به آن‌ها سر بزنید؛ نیاز به اخذ ویزای توریستی داریدِ از معروفترین انواع ویزای توریستی در بین کشورها ویزای توریستی شینگن است که در اصل با دریافت این ویزا شما مجوز ورود به کشورهای منطقه شینگن را بدست می‌آورید. از آنجایی که قصد این نوع سفر تفریح و گردش به حساب می‌آید؛ مدت زمان صادر شدن ویزای توریستی مدت زمان کوتاهی است.
● ویزای تجاری
اگر هدف شما سرمایه‌گذاری و تجارت در کشور دیگری است باید برای دریافت ویزای تجاری اقدام کنید. با داشتن این ویزا در زمان مشخصی می‌توانید برای یک مذاکره تجاری اقدام کنید و یا در کنفرانس مربوط به حوزه کاریتان شرکت کنید. برای برگزاری نمایشگاه نیز می‌توانید برای اخذ این ویزا اقدام کنید.
● ویزای درمانی
گاهی شرایط زندگی به گونه‌ای پیش می‌رود که نیاز می‌شود برای درست کردن و بهبود بخشیدن به چیزی یا کسی از کشور خارج شد. نمونه این اتفاق بیماری است. گاهی این نیاز به وجود می‌آید که باید برای درمان به کشوری دیگر رفت. برای این دسته از افراد ویزای درمانی صادر می‌شود تا برای بهبود بخشیدن به حال خود به امکانات کشور دیگر دسترسی داشته باشند. در این شرایط مدارک و پرونده پزشکی افراد از مستدلات ضروری است.
● ویزای کاری
جدا شدن مرزها به معنای این نیست که امکان انتخاب برای زندگی و کار از افراد گرفته شود. بلکه این پروسه بر اساس نیاز افراد و قوانین شکل می‌گیرد. بنابراین اگر پیشنهاد کار از یک شرکتی در خارج از کشور دارید می‌توانید برای اخذ ویزای کاری اقدام کنید.
● ویزای مولتیپل و سینگل
پیشتر اشاره کردیم که می‌توان به یک کشور یک بار یا چند بار وارد شد. ویزای مولتیپل ویزای چند بار ورود و ویزای سینگل ویزای یکبار ورود است. گاهی مسافرانی نیاز دارند که چندین بار در یک بازه زمانی مشخصی به یک کشور وارد شوند. بر اساس نیاز آن‌ها این ویزا تعیین شده است تا برای هر بار از ابتدا برای اخذ ویزا اقدام نکنند. ویزای مولتیپل بسته به قوانین هر کشور در تعداد ورود و مدت دوام و فاصله زمانی بین ورودها صادر می‌شود.
● ویزای فرودگاهی
در مورد اینکه ویزا چیست گفتیم که ویزا مجوز ورود به یک کشور است. اما گاهی در شرایط اضطراری در فرودگاه کشور مقصد می‌توان ویزا تهیه کرد. به این نوع از ویزا، ویزای فوری نیز گفته می‌شود. در شرایط ویژه با پرداخت هزینه این ویزا در فرودگاه با مدت زمان مشخص به افراد تعلق می‌گیرد.
● ویزای تحصیلی
یکی از پراقدام‌ترین و محبوب‌ترین ویزاها، ویزای تحصیلی است. این ویزا به شما امکان تحصیل و پژوهش در کشور دیگری می‌دهد. بسته به کشور و دانشگاهی و مرتبه درسی که اقدام می‌کنید ویزای مورد نیاز شما پس از تأییدیه دانشگاه یا پژوهشکده در کشور مقصد صادر می‌شود.
● ویزای خانوادگی
زمانی که یکی از اعضای خانواده به کشور دیگری رفته و در آنجا زندگی می‌کند این امکان را دارد که همسر و فرزندان و یا والدین خود را به نزد خود بیاورد. در این شرایط افراد خانواده باید برای گرفتن ویزای خانوادگی اقدام کنند. برای اقوام نزدیک نیز اخذ این ویزا امکان‌پذیر است.
● ویزای پناهندگی و ملیت
در تعریف ویزا چیست؟ اشاره کردیم که در دنیای مدرن شرایط سیاسی و اقتصادی و اجتماعی کشورها را ناگزیر به اتخاذ سیاست ورود به کشور کرده است. در شرایط آشفته جهان بسیاری از افراد به دلیل همین شرایط از کشور خود می‌گریزند. این افراد در کشور مقصد درخواست ویزای پناهندگی می‌کنند. افراد در شرایطی با توجه به موقعیتشان درخواست اخذ ملیت آن کشور را دارند.
● ویزای پیکاپ
ویزای پیکاپ به ویزایی گفته می‌شود که در یک کشور واسطه صادر می‌گردد. زمانی پای یک کشور واسطه برای دریافت ویزا وسط می‌آید که سفارت کشور مقصد در کشور مبدا وجود نداشته باشد. به همین دلیل باید در کشور واسطه وقت سفارت گرفت و مراحل قانونی اقدام برای ویزا را در کشور واسطه انجام داد.
● ویزای توریستی شینگن
26 کشور اروپایی در توافقی بر این مبنا که قوانین ورود به کشورهایشان از هم دور نیست؛ در حوزه ورود به کشور اتحادیه شینگن را شکل دادند. شهروندان این کشورها با پاسپورت خود به کشورهای عضو اتحادیه شینگن سفر می‌کنند اما برای شهروندان خارج از این اتحادیه اخذ ویزای توریستی شینگن نیاز است.
این ویزا از اعتبار زیادی برخوردار است و هنگامی که مهر ویزای توریستی شینگن در پاسپورت شما ثبت شود بسته به زمان اعتبار ویزایتان می‌توانید به کشورهای این حوزه سفر کنید. از جمله کشورهای حوزه شینگن می‌توان به آلمان، فرانسه، ایتالیا، سوئد، سوئیس و یونان اشاره کرد.
پاسپورت چیست؟
در سؤال اینکه ویزا چیست گفتیم که ویزا جواز ورود به کشور دیگر است. در مقابل به این سوال می‌دهیم که پاسپورت چیست؟ پاسپورت در واقع سندی به معنای جواز خروج از کشور خود است. گذرنامه یا همان پاسپورت به نوعی شناسنامه بین‌المللی فرد است که از کشور خود دریافت می‌کند تا با استفاده از آن بتواند برای سفر به مقصد کشور دیگر اقدامات لازم را به عمل آورد. بدون پاسپورت امکان خروج از کشور مبدا وجود ندارد.
تابعیت هر فرد در یک کشور با پاسپورتش معنا پیدا می‌کند. بر مبنای داشتن گذرنامه است که تازه می‌توان برای اخذ ویزا اقدام کرد و به دنبال این سؤال رفت که اصلا ویزا چیست؟! اعتبار پاسپورت به دریافت ویزا و چگونگی و مراحل آن بسیار مرتبط است. همچنین دریافت ویزایی با حضور دائمی در کشور دیگر را اعتبار پاسپورت است که شکل می‌دهد.
بیشتر بخوانید: چگونه با کد ملی خود استعلام پاسپورت بگیریم؟
دریافت پاسپورت ایرانی
پیشتر گفتیم که ویزای صادره به پاسپورت فرد الصاق می‌شود و یا به صورت الکترونیکی بر روی آن درج می‌شود. چرا که عملا امکان داشتن ویزا بدون پاسپورت برای هر فرد ممکن نیست. گذرنامه سندی است که نشان می‌دهد شما از کجا آمده‌اید و نام و هویت شما چیست.
در ایران پس از اقدام برای دریافت پاسپورت در مدت کوتاهی پس از ارائه مدارک می‌تواند گذرنامه خود را داشته باشید. اعتبار پاسپورت به مدت 5 سال است و پس از اتمام این اعتبار باید برای تمدید آن اقدام کرد. گاهی پیش می‌آید که برای سفر به کشور دیگر نیازی به اخذ ویزا وجود ندارد و با همان پاسپورت می‌توان به کشور مقصد سفر کرد. این مسئله به ارتباط میان کشور مبدا و مقصد و قدرت پاسپورت کشور مبدا ربط دارد و در کشورهای مختلف متفاوت است.
شکل پاسپورت ایرانی
شکل ظاهری پاسپورت هر کشور متفاوت است. گذرنامه ایرانی دفترچه‌ای به رنگ زرشکی است که نام ایران به فارسی و لاتین به صورت طلایی بر روی آن درج شده است. اطلاعات شخصی هر فرد مانند نام و نام‌خانوادگی، تاریخ و محل تولد و کد ملی‌اش در صفحه اول پاسپورت هر فرد وجود دارد.
تاریخ صدور و انقضای پاسپورت هم در خود آن وجود دارد. یک عکس از فرد هم در همان صفحه اول چاپ می‌شود. شماره 8 رقمی که در ابتدایش یکی از حروف الفبای انگلیسی درج شده است در انتهای صفحه اول وجود دارد که برای اخذ ویزا و رزرو بلیط مورد نیاز است.
اعتبار پاسپورت ایرانی
رنکینگ پاسپورت ایران در جهان کشور هفتاد و ششم است. یک شهروند ایرانی با داشتن پاسپورت ایران، اگر برای گرفتن ویزا اقدام نکند می‌تواند با اعتبار گذرنامه‌اش به 6 کشور دیگر سفر کنید. در میان این کشورها می‌توان به ارمنستان، گرجستان و ترکیه اشاره کرد.
نکته مهم این است که دریافت پاسپورت برای برخی از افراد در این خلاف قوانین است. افراد مذکر بالا 18 سال که خدمت سربازی نرفته‌اند و همچنین افرادی که بر طبق قانون مجرم شناخته می‌شوند در صورت داشتن پاسپورت نیز ممکن است از امکان خروج از کشور منع شوند و نتوانند پاسپورت جدید دریافت کنند.
انواع پاسپورت کدام است؟
تا به اینجای مقاله با مواردی چون ویزا چیست و انواع ویزا کدام است آشنا شدید. همچنین تعریف پاسپورت را دانستید. باید گفت که پاسپورت هم در کشورهای مختلف انواع دارد. در ایران سه نوع پاسپورت داریم که هر کدام برای افراد خاصی یادر می‌شود و دلایل خود را دارد.
● پاسپورت استاندارد
بیشترین میزان صادر شدن پاسپورت از نوع عادی و استاندارد است. افرادی که مشاغل عمومی دارند برای سفرهای توریستی، تحصیلی و کاری این نوع پاسپورت را دریافت می‌کنند.
● پاسپورت سیاسی
افرادی که در حوزه سیاست کشور فعال هستند و دیپلمات‌های هر کشور پاسپورت سیاسی دریافت می‌کنند. در ایران نیز چنین است. رئیس جمهور و مقامات بالای سیاسی این پاسپورت را دارا هستند.
● پاسپورت خدمت
این نوع پاسپورت شبیه پاسپورت سیاسی است اما برای افراد و کارکنان عالی‌رتبه دولتی صادر می‌شود. معمولا این افراد به هنگام مأموریت‌های کاری از این پاسپورت خود استفاده می‌کنند.
تفاوت‌های ویزا با پاسپورت
در تعاریفی که از ویزا و پاسپورت ارائه دادیم تلاش کردیم که تفاوت‌های میان این دو سند مهم را مشخص کنیم. در حقیقت ما دانستیم که ویزا چیست و به چه کار می‌آید بنابراین در ادامه فهمیدیم که پاسپورت به نوعی یکی از مدارکی است که باید برای دریافت ویزا به سفارت کشور مقصد ارائه شود.
اگرچه در این تعاریف به نوعی ویزا و پاسپورت در مفهوم در مقابل هم قرار گرفتند اما مکمل یکدیگرند. برای داشتن یکی در ابتدا باید دیگری را داشت! در ابتدا باید سند هویت خود از کشورمان برای خروج از آن را داشته باشم تا بتوانیم برای ورود به کشور دیگر سند و مجوز تهیه کنیم. دو تفاوت مهم را برشماریم:
- نکته مهم در تفاوت میان پاسپورت و ویزا این است که شما با داشتن پاسپورت دارای اعتبار می‌توانید برای انواع ویزا اقدام کنید. اما تنها یک بار می‌توانید نوع پاسپورت خود را انتخاب کنید. هنگامی که شما درخواست پاسپورت استاندارد خود را به مراجع دادید، همیشه پاسپورت شما با همان درخواست ثبت خواهد شد و نمی‌توانید نوع دیگری از پاسپورت را درخواست کنید.
- در تمام عمر شما یک پاسپورت بنا بر تابعیتتان خواهید داشت و هر تعداد که ویزا نیاز دارید را بر مبنای آن درخواست خواهید داد. حتی اگر دو تابعیتی هستید یک پاسپورت دو تابعیتی خواهید داشت. این نشانه این است که شما شهروند دو ملیت هستید. اما اگر شهروند یک کشوری نیستید نمی‌توانید تابعیت و پاسپورت آن را داشته باشید.
کلام آخر
در پاسپورت که مانند یک مدرک شناسایی بین‌المللی عمل می‌کند؛ اطلاعات فردی، هویتی و تابعیتی ما ثبت شده است. اما ویزا بر اساس این هویت مجوز ورود به کشور دیگر است که بر روی همین پاسپورت به کشور مقصد ارائه می‌شود. بدون وجود پاسپورت هیچ ویزایی وجود نخواهد داشت. در این مقاله فهمیدیم ویزا چیست و انواع آن را برشمردیم. سپس تعریف پاسپورت و انواع آن را مرور کردیم و تفارت ویزا و پاسپورت را برشمردیم. امیدواریم که این مقاله کمک خوبی برای افرادی باشد که می‌خواهند برای دریافت پاسپورت و ویزای مورد نظرشان اقدام کنند.